Το Μίσος της Ευφυΐας

 75 χρόνια πέρασαν απ’ την 8η Μαΐου όταν το Βερολίνο έπεσε, η σημαία με τη σβάστικα κατέβηκε, η Καγκελαρία έγινε στάχτη. Δεν το λέω τέλος του Β’  Π.Π. γιατί δεν είναι. Δεν ξέρω γιατί την πήραμε αυτή την ανιστόρητη συνήθεια να το λέμε «Τέλος του Β’  Π.Π» λες και δεν έπεσε η βόμβα στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, 3 μήνες μετά. Είναι η μέρα της παράδοσης της Γερμανίας, ναι, την πτώσης του Βερολίνου ναι αλλά δυστυχώς όχι το τέλος του πολέμου.

Πριν λίγα χρόνια έφτιαξα ένα ταξίδι στο Βερολίνο-Λειψία -Δρέσδη με βασικό θέμα τον πόλεμο και την ειρήνη, τον πόλεμο των Γερμανιών Ναζί δηλαδή αλλά και τη Μουσική των τεράστιων Γερμανών μουσουργών. Με αφορμή ετούτη την επέτειο βλέπω διάφορα αφιερώματα και συνειδητοποιώ πως κάναμε ένα σπουδαίο ταξίδι. Απ’ τη Λειψία έμεινε εκείνος ο σπουδαίος, ο Μπαχ, άγαλμα τώρα που δείχνει τις άδεις τσέπες του. Στη Δρέσδη είδαμε πώς οι σύμμαχοι επίσης μπορούν να ισοπεδώσουν ό,τι θέλουν κι ας μην υπάρχει ανάγκη. Κι όταν πήγαμε στο Βερολίνο, δε έμεινε γωνιά του που να μην περπατήσουμε.

Πήγαμε στη Βίλα Βανζέ δίπλα στη λίμνη και μιλήσαμε για τη διαστροφή τής περίφημης «Τελικής Λύσης», μπήκαμε στην Εκκλησία της Μνήμης, εννοείται είδαμε όλα τα κλασικά, την Πύλη του Βρανδεμβούργου, το δρόμο με τις Φιλύρες, στην πλατεία Ζεντάρμ, τη Φρίντριχ Στράσσε, το Ράιχαστανγκ του Νόρμαν Φόστερ πια, την όπερα του Βερολίνου, το Πανεπιστήμιο Χούμπολτ, την Αλεξάντερ Πλατζ, τη Γέφυρα των Κατασκόπων πηγαίνοντας προς Πότσνταμ, ασφαλώς το Μουσείο της Περγάμου αλλά και το μπιμπελό Τσεκποιντ Τσαρλυ, το ταλαίπωρο Τοίχος, τη Γκεστάπο, την πλατεία όπου καίγονταν τα βιβλία των αντιφρονούντων γιατί αυτό που ο φασισμός μισεί πιο πολύ είναι η ευφυία, σωστά είχε προβλέψει ο Ουναμούνο… Μιλήσαμε για τις  χήρες που έγιναν πόρνες, και για τις «ζωές των άλλων», πήγαμε στη βίλλα όπου υπογράφηκε η συμφωνία της άνευ όρων παράδοσης της Γερμανίας 75 ακριβώς χρόνια πριν, είδαμε και την εβραϊκή γειτονιά, τη Συναγωγή, τις 9 αυλές του Χακ ο Εβραϊκό Μνημείο με το μπετό, και το Αδύνατον να μάθουν απ’ όσα υπέφεραν. Πήγαμε στη Σαριτέ, είδαμε και το θέατρο Μπερλίν Ανσάμπλ κι από κει στο προτελευταίο και το τελευταίο σπίτι του Μπρεχτ, στο σπίτι που πέθανε και στον τάφο του. Είδαμε το Παλάτι των Δακρύων και δακρύσαμε και μεις αλλά κυρίως ανιώσαμε αμηχανία μπροστά στο πόσα μπορεί να αντέξει ο άνθρωπος…

Τρεις μέρες στο Βερολίνο, 6 ξεναγήσεις. Και λίγες είναι. Το Βερολίνο είναι η ιστορία μας, είναι η Ιστορία του 20ου αιώνα.

Κάνοντας εκείνο το ταξίδι με τίτλο «Το Ταξίδι Ελευθερώνει», σα βουτιά στην Ιστορία που ήταν, συνειδητοποιήσαμε πως δεν είχαν προβλεφθεί από τη γερμανική διοίκηση SMS για έξοδο, αν ήθελες να βγεις απ’ το σπίτι σου, ή  έπρεπε να παίξεις κορώνα-γράμματα τη ζωή σου ή να κρατάς στα χέρια τη σημαία με τη σβάστικα.

Μεταξύ άλλων πολλών, είναι ωραία αφορμή αυτή η επέτειος να βάλουμε λίγο τα σημερινά μας προβλήματα στο πραγματικό τους μέγεθος. Ναι είναι ένα πρόβλημα ο κορωνοιός αλλά έχει ζήσει η ανθρωπότητα απείρως μεγαλύτερα,  τον ιό τού ναζισμού που καταγοήτευε οικειοθελώς μάζες και κολλούσε κατά χιλιάδες ανά λεπτό με δυο-τρεις λέξεις; «Θα Εξουσιάζουμε Άλλους». Γιατί τί άλλο πρότεινε κι υπόσχονταν ο λόγος των Ναζί;

Υ.Γ: Η ΕΣΣΔ, το 1959, είχε κάνει γραμματόσημο τον Μανώλη Γλέζο.

El Greco